Część właścicieli placówek medycznych, zwłaszcza komercyjnych, podczas audytów przyznaje, że w ogóle nie dba o kwestie BHP. Stwierdzają, że skoro nie mają pracowników, czyli osób zatrudnionych na umowę o pracę, to kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy w ogóle ich nie dotyczą i nie muszą się nad nimi pochylać. Czy tak jest w rzeczywistości?
Kodeks pracy a BHP
Co prawda kodeks pracy faktycznie reguluje głównie kwestie pracownicze (czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę), o tyle w dziale X art. 304 wyszczególnione jest, że pracodawca zobowiązany jest zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy nie tylko pracownikom, ale także osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Pracodawca jest także zobowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów niebędących jego pracownikami.
W praktyce oznacza to, że osoby zatrudnione na podstawie umów zlecenia, o dzieło, ale też praktykanci oraz osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, świadczące usługi na rzecz pracodawcy (B2B) również muszą mieć zapewnione odpowiednie warunki pracy. Brak umowy o pracę nie jest zatem wytłumaczeniem dla braku dbania o przepisy BHP w placówce medycznej.
Pracodawca jest zobowiązany m.in.:
- organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
- zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
- reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
- zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
- uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
- zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
- zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Które przepisy regulują kwestie BHP?
Przepisy, które regulują kwestie BHP w placówkach ochrony zdrowia, to:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. kodeks pracy (tekst jednolity z 1998r. Dz. U. nr 21, poz. 94 z późn. zm);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz. U. nr 129, poz. 844 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10.11.2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 luty 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 33, poz. 166 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2018, poz. 1286 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. 2020, poz. 2234 z późn. zm.);
- Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 maja 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz. U. 2018, poz. 1139 z późn. zm.);
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 1 marca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. 2023, poz 607 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 01.12 .1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe(Dz. U. nr.148 poz. 973);
- Polska Norma PN-N-18002 styczeń 2000 r. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Kto kontroluje kwestie BHP w ochronie zdrowia?
Kontrole z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przeprowadzają Państwowa Inspekcja Pracy oraz Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne.
Kontrole mogą być zapowiedziane lub nagłe (przeprowadzane bez zapowiedzi). Inspektorzy PIP są uprawnieni do przeprowadzania kontroli, bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy. Kontrolę przedsiębiorcy przeprowadza się po okazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do jej przeprowadzenia (w przypadku kontroli ad hoc upoważnienie może być dostarczone przez Inspektora PIP kontrolowanemu pracodawcy w ciągu 7 dni).
Co sprawdzają inspektorzy w zakresie BHP?
Najczęściej kontrolerzy sprawdzają dokumenty 3 lata wstecz (po tym czasie następuje przedawnienie roszczeń z tytułu stosunku pracy):
- akta osobowe pracowników i wszystkich osób współpracujących na zasadzie różnych umów, w tym aktualność szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy;
- umowa z medycyną pracy;
- wprowadzone instrukcje, procedury i regulaminy;
- plany, rysunki, dokumentację techniczną;
- dokumentację dotyczącą np. budowy czy przebudowy zakładu pracy;
- decyzje innych organów kontroli (np. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego);
- analizy ryzyka zawodowego dla poszczególnych stanowisk;
- zapoznanie z oceną ryzyka zawodowego;
- raport o BHP w zakresie zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (w okresach półrocznych);
- rejestr prac, w których pracownik jest narażony na działanie szkodliwych czynników biologicznych (ilość pracowników, osoba nadzorująca, wykaz prac);
- procedura postępowania po zranieniu oraz dziennik zakłuć;
- instrukcja BHP dla pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe;
- instrukcja postępowania przy wypadkach przy pracy;
- osoby wyznaczone do udzielania pierwszej pomocy;
- osoby wyznaczone do zwalczania pożarów i ewakuacji;
- karty charakterystyki produktów.
Uregulowanie kwestii BHP w placówce ochrony zdrowia pozwala nie tylko postępować zgodnie z przepisami, ale przede wszystkim pomaga zatroszczyć się o zdrowie i bezpieczeństwo pracowników oraz innych osób świadczących pracę na rzecz pracodawcy. Warto o tym pamiętać, ponieważ wypadki przy pracy zdarzają się w każdym zakładzie pracy, również w ochronie zdrowia.
Jeśli BHP w placówce medycznej to dla Ciebie czarna magia odezwij się do ekspertów medicine up! Pomożemy Ci w stworzeniu kompleksowej dokumentacji BHP podmiotu leczniczego, audycie placówki, przygotowaniu do kontroli PIP i Sanepid, przeprowadzeniu szkoleń wstępnych i okresowych pracowników placówki medycznej oraz właścicieli i osób kierujących pracownikami, a także szkoleń z zakresu BHP w placówce medycznej dla menedżerów. Zapraszamy do kontaktu!
